گیگ در عرف به آدمهایی گفته میشود که در حوزه آیتی شور و اشتیاق خاصی دارند.
گیکها میتوانند در هر حوزهای باشند، ولی این اصطلاح معمولا برای خورههای کامپیوتر اطلاق میشود.
شاخهای که گیک به آن علاقه دارد، معمولا آنقدر برایش جذاب است که همه دنیایش را دربرمیگیرد. در واقع دنبال کردن آن شور و اشتیاق برایش از پذیرفتهشدن در اجتماع اهمیت بیشتری پیدا میکند. این موضوع باعث میشود گیکها آدمهای آنرمالی به نظر برسند.
واژه هکر معمولا به گیکهایی اطلاق میشود که تخصص بالایی در نرمافزار و سختافزار و کدنویسی بر اساس زبانهای نزدیک به سختافزار دارند و میتوانند ته و توی یک سیستم نرمافزاری یا سختافزاری را دربیاورند. (البته این روزها نام هکر به هر خوره کامپیوتری اطلاع میشود. به عنوان نمونه در برنامه ماه عسل امسال یک دزد حسابهای بانکی را به عنوان هکر آوردند و تجلیل و تقدیسش کردند!)
در سالهای اخیر و با دیجیتالیشدن زندگیها، گیک آن معنای منفی را که قبلا داشت، از دست داده و تقریبا به عبارتی مثبت تبدیل شده است.
گیک بودن در هر حوزهای میتواند بروز کند. یک گیک میتواند خوره سختافزار باشد، یا عاشق سیستمعاملهای متنباز بر پایه لینوکس، یا گیک بازی، یا گیکهای اپلباز که داشتن برندهای مختلف اپل برایشان از نان شب واجبتر است، یا گیکهای برنامهنویس و گیکهای سختافزارباز!
حوزه علمیه قم کامپیوتر را خیلی راحت پذیرفت. از اولین سالهایی که داشتن کامپیوتر شخصی در ایران باب شد، مؤسسه کامپیوتر نور که وابسته به مرکز مدیریت حوزه علمیه قم بود، راهاندازی شد. این مرکز در کنار برنامههایی متعدد نرمافزاری و سختافزاری و شبکه، برنامهای را برای فروش کامپیوتر به طلاب راهاندازی کرد. وامهای خوبی تعریف شد که در اختیار طلاب قرار گرفت.
در مدت کوتاهی، ضریب نفوذ اینترنت در جامعه طلاب از میانگین ضریب نفوذ کامپیوتر در خانوارهای ایرانی بیشتر شد.
مؤسسه کامپیوتر نور اقدام به تولید نرمافزارهای اطلاعاتی متعددی برای طلاب کرد که نرمافزار «جامعالتفاسیر» شهرت و محبوبیت زیادی پیدا کرد. بدون «جامعالتفاسیر» از بسیاری از کتابها و مقالاتی که تا الان تولید شده است، خبری نبود!
در کنار این موضوع، بخشی از طلاب جوان وارد دنیای جذاب کامپیوتر شدند و جایگاهی فراتر از مصرفکننده نهایی را برای خود تعریف کردند. آنها برنامهنویس شدند، تکنیکهای طراحی سایت را یاد گرفتند، گرافیست شدند و در یک کلام، در کنار جایگاه حوزوی که داشتند، حالا میتوانستید آنها را طلبه-برنامهنویس یا طلبه-گرافیست یا طلبه-متخصصشبکه به شمار آورید.
بخشی از این طلاب جوان را میتوان در رده گیکهای حرفهای به شمار آورد.
نگاه سنتی حوزه این امر را نمیپسندد. اساتید حوزوی به طلاب جوان توصیه میکنند که همه وقت و انرژیشان را برای تحصیل علم کسب کنند. حجم متون و دروس حوزه برای طلبهای که واقعا بخواهد در امر تحصیل پیشرفت کند، مجالی را نمیگذارد تا به سایر امور بپردازد، ولی گیکهای حوزوی هم فلسفه و نگاه خودشان را برای دنبال کردن رشتههای تخصصی آیتی دارند.
آنها آیتی را ابزاری مؤثر در امر تبلیغ میشمارند و معتقدند باید به این ابزار مسلط شد تا امکان استفاده از تمام ظرفیتهای آنها را فراهم کرد.
خیلی از گیکهای حوزوی همانند گیکهای اصیل، آدمهایی منزوی هستند و خیلی اهل بروز و ظهور نیستند. در واقع وقتی این طلاب جوان را میبینید، به ذهنتان نمیرسد که با یک گیک حسابی سر و کار دارید!
خیلی از این گیکها در مؤسسات تخصصی که در حوزه تولید نرمافزارهای علوم اسلامی فعالیت میکنند، حضور دارند و تخصص و تجربهشان را آنجا به کار میبرند.
بخش قابل توجهی از طلاب متخصص آیتی، در حوزه وب فعالیت میکنند. آنها مدیران سایتها هستند، بلاگهای تخصصی و پر و پیمان مینویسند و در شبکههای اجتماعی حضور فعالی دارند و بخشی از جریان را مدیریت و راهبری میکنند.
قدم اول در تحلیل این فضا و استفاده از تجربه این دوستان طلبه این است که گیکهای حوزوی را به رسمیت بشناسیم.
فقط به این آمار توجه کنید که مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و مؤسسات وابسته به آن، ۹۰۰ نفر نیروی در حال کار دارد.
برای اینکه یک چیز به درد بخور در این زمینه بخوانید، این یادداشت عالی ماهنامه پیوست با عنوان «فقه؛ نسخه نورانی» را بخوانید.
احتمالا بهترین گزارش ژورنالیستی است که تاکنون درباره فعالیتهای نرمافزاری در حوزه نوشته شده است.